Znaleziono „najrzadszego wieloryba świata”

Naukowcy z całego świata przeprowadzają przełomowe badania na ciele najrzadszego wieloryba świata – wieloryba łopatozębnego, który został wyrzucony na brzeg w lipcu 2024 roku w Otago na Wyspie Południowej Nowej Zelandii. 

Ten tajemniczy gatunek, uznawany za jedną z najmniej poznanych grup ssaków morskich, budzi ogromne zainteresowanie badaczy i lokalnych społeczności. To pierwszy przypadek w historii, gdy naukowcy mają okazję przeprowadzić sekcję zwłok kompletnego osobnika.

Od XIX wieku udokumentowano zaledwie siedem przypadków odkrycia wieloryba łopatozębnego. Wszystkie z wyjątkiem jednego miały miejsce w Nowej Zelandii, co czyni ten region wyjątkowym dla badania tego gatunku. Pierwszy osobnik został opisany w 1874 roku na podstawie szczątków – kości żuchwy i dwóch zębów znalezionych na Wyspach Chatham. 

Wiedza na temat tego gatunku była dotychczas ograniczona do pojedynczych kości i fragmentów tkanek, które nie pozwalały na pełne poznanie biologii czy zachowań tych zwierząt.

Wieloryby łopatozębne, należące do rodziny wielorybów dziobowatych, swoją nazwę zawdzięczają charakterystycznym zębom przypominającym ostrze szpatułki. Z uwagi na ich głębinowe życie i niezwykle rzadkie pojawianie się na powierzchni, stanowią jedną z najbardziej enigmatycznych grup ssaków na naszej planecie.

W badania nad wielorybem zaangażowali się zarówno międzynarodowi i lokalni naukowcy, jak i społeczność Maorysów z Otago, dla których wieloryby są taonga – świętym skarbem. Ta wyjątkowa współpraca łączy tradycyjną wiedzę rdzennych mieszkańców z zachodnią nauką. Maorysi aktywnie uczestniczą w procesie badawczym, dzieląc się swoimi doświadczeniami i podejściem pełnym szacunku wobec zwierzęcia.

Anton van Helden, światowy ekspert od wielorybów łopatozębnych, podkreśla, jak ważny jest szacunek w pracy z martwymi zwierzętami. „To niesamowity moment, który pozwala nam dowiedzieć się więcej o życiu tego niezwykłego stworzenia. Ten wieloryb ujawnia nie tylko tajemnice swojego gatunku, ale także historie ludzi, którzy mieli z nim kontakt” – mówi van Helden. 

Sekcja zwłok, która potrwa pięć dni, obejmuje metodyczne badanie budowy ciała wieloryba, w tym analizy jego żołądka, gardła, kręgów, masy tłuszczu i sposobu wydawania dźwięków. Naukowcy mają nadzieję na lepsze zrozumienie sposobu życia tych głębinowych ssaków, które nurkują w najgłębszych rowach oceanicznych, polując na kałamarnice i małe ryby.

Wyniki tych badań mogą mieć znaczenie nie tylko dla zrozumienia biologii gatunku, ale także dla ochrony tego zagrożonego zwierzęcia. Dzięki zdobytej wiedzy możliwe będzie opracowanie strategii minimalizowania zagrożeń wynikających z działalności człowieka, takich jak zanieczyszczenie środowiska czy kolizje z łodziami.

Wieloryby łopatozębne to prawdziwi nurkowie głębinowi, spędzający większość życia na dużych głębokościach. Badania z 2012 roku wykazały, że ich środowiskiem życia są południowe Pacyfik i inne obszary o głębokich rowach oceanicznych. Ze względu na unikalny tryb życia, są one niezwykle trudne do zaobserwowania w naturze, co jeszcze bardziej podkreśla wyjątkowość obecnych badań.

Badania prowadzone w Centrum Badawczym Invermay w Mosgiel to nie tylko ogromny krok w poznaniu jednego z najrzadszych gatunków wielorybów, ale także przykład, jak współpraca między naukowcami a rdzennymi społecznościami może wzbogacić naszą wiedzę o świecie przyrody. Dzięki tym badaniom tajemnice głębin stają się coraz bardziej dostępne, a nasze zrozumienie życia w oceanach zyskuje nowy wymiar.