W Argentynie odkryto jednego z najstarszych dinozaurów świata

Wysoko w argentyńskich Andach, na zawrotnej wysokości 3000 metrów nad poziomem morza, zespół paleontologów dokonał przełomowego odkrycia. Niemal kompletny szkielet jednego z najstarszych dinozaurów na świecie został wydobyty z triasowych skał w prowincji La Rioja w północno-zachodniej Argentynie.

Nowy gatunek, nazwany Huayracursor jaguensis, żył około 230-225 milionów lat temu, w okresie późnego triasu, kiedy to pierwsze dinozaury dopiero zaczynały pojawiać się na Ziemi. Nazwa łączy słowo z języka quechua oznaczające “wiatr” z łacińskim określeniem “biegacz”, co doskonale oddaje charakter tego starożytnego zwierzęcia.

Odkrycie jest wyjątkowe z kilku powodów. Przede wszystkim, rzadko zdarza się znaleźć tak kompletny szkielet dinozaura z tego okresu. Zespół badaczy kierowany przez naukowców z argentyńskiej Narodowej Rady Badań Naukowo-Technicznych (CONICET) odnalazł fragmenty czaszki, niemal kompletny kręgosłup sięgający aż do ogona oraz praktycznie nienaruszone kończyny przednie i tylne.

“To miejsce, w którym pracujemy, jest tak samo niegościnne, jak fascynujące: silne wiatry, niskie temperatury i spektakularne krajobrazy,” wyjaśnił Martín Hechenleitner, badacz CONICET w CRILAR (Regionalnym Centrum Badań Naukowych i Transferu Technologicznego w La Rioja) i główny autor badania.

Huayracursor należał do linii dinozaurów roślinożernych zwanych zauropodomorfami, która później dała początek gigantycznym zaurozaurom - kolosom z długimi szyjami, znanym z okresu jurajskiego. Jednak w przeciwieństwie do swoich późniejszych krewnych, Huayracursor był stosunkowo niewielki - mierzył około dwóch metrów długości i ważył około 18 kilogramów, co czyni go porównywalnym do dużego psa.

Co najbardziej intrygujące, badacze odkryli, że Huayracursor miał już wydłużoną szyję - cechę, która stała się charakterystyczna dla późniejszych zauropodów. To sugeruje, że kluczowe adaptacje, które ostatecznie doprowadziły do powstania największych lądowych zwierząt, jakie kiedykolwiek chodziły po Ziemi, zaczęły pojawiać się znacznie wcześniej, niż sądzono.

Ten osobnik wyróżnia się wśród najstarszych zauropodów swoimi dużymi rozmiarami, przewyższając swoich współczesnych z formacji Ischigualasto. Odkrycie to kompresuje czasowo ewolucję zauropodów, sugerując, że zmiany mogły zachodzić szybciej i wcześniej, niż dotychczas przypuszczano.

Miejsce odkrycia jest równie znaczące, jak sam dinozaur. Do tej pory większość najstarszych skamieniałości dinozaurów pochodziła z dobrze zbadanych formacji w zachodniej Argentynie i południowej Brazylii. Odnalezienie Huayracursora w zupełnie nowym regionie geologicznym - nazwanym Basenem Północnej Prekordyliery - otwiera nowe okno na wczesny trias.

“To geologia odrębnego regionu,” powiedział dr Agustín Martinelli, paleontolog i współautor badania. “Sugeruje to oddzielny ekosystem z własną ścieżką ewolucyjną. To coś, czego się nie spodziewaliśmy.”

Odkrycie zostało opublikowane w prestiżowym czasopiśmie Nature, a naukowcy sugerują, że dzięki niemal kompletnemu stanowi szkieletu, Huayracursor stanie się punktem odniesienia dla badaczy studiujących wczesną ewolucję dinozaurów.

W tym samym miejscu, w Quebrada de Santo Domingo, zespół odkrył również skamieniałości innych triasowych zwierząt, w tym rincozaurów i cynodontów, co daje pełniejszy obraz ekosystemu, w którym żył Huayracursor i jego współcześni. Każde takie odkrycie przybliża nas do lepszego zrozumienia, jak wyglądało życie na Ziemi 230 milionów lat temu.

Źródła:

https://www.sci.news/paleontology/huayracursor-jaguensis-14287.html
https://www.nature.com/articles/s41586-025-09634-3
https://phys.org/news/2025-10-world-oldest-dinosaurs-argentina.html
https://abcnews.go.com/International/new-species-long-necked-dinosaur-d…
https://www.courthousenews.com/argentine-fossil-reveals-how-dinosaurs-b…