Słońce wchodzi w nowy, aktywniejszy okres - koniec stuletniego minimum

Naukowcy odkryli, że Słońce wkracza właśnie w nowy, bardziej aktywny okres. Według badania opublikowanego w marcu 2025 roku, zakończył się właśnie szczególny, około stuletni cykl słoneczny, zwany Cyklem Gleissberga.

Słońce przechodzi przez regularne cykle aktywności - co około 11 lat jego aktywność rośnie, a potem maleje. Ale istnieje też dłuższy, około stuletni wzorzec, który wpływa na to, jak silne są te krótsze cykle. Ten długi cykl nazwano Cyklem Gleissberga, od nazwiska naukowca, który odkrył go w 1939 roku.

Według nowych badań, właśnie kończy się okres niskiej aktywności w tym długim cyklu. Oznacza to, że w nadchodzących dekadach Słońce będzie prawdopodobnie coraz bardziej aktywne.

Badacze pod kierownictwem Kalvyna Adamsa analizowali dane z satelitów NOAA. Mierzyli strumień protonów (cząsteczek naładowanych) w pasach radiacyjnych Ziemi nad obszarem zwanym Anomalią Południowoatlantycką.

Odkryli ciekawy wzorzec: strumień tych cząstek osiągnął szczyt w 2022 roku, a potem zaczął gwałtownie spadać. Równocześnie wzrosło promieniowanie ultrafioletowe ze Słońca (mierzone jako tzw. strumień F10.7). Te zmiany wskazują na koniec minimum w długim cyklu.

Co to dla nas oznacza? Aktywniejsze Słońce w najbliższych 40-50 latach może mieć różne skutki. Dla satelitów i astronautów - z jednej strony zmniejszy się poziom niektórych rodzajów promieniowania w pasach radiacyjnych Ziemi, co jest korzystne dla elektroniki satelitów. Z drugiej strony, mogą częściej występować intensywne burze geomagnetyczne, które mogą zakłócać działanie urządzeń elektronicznych.

Dla atmosfery ziemskiej - zwiększona aktywność słoneczna powoduje, że górna atmosfera staje się gęstsza. To z kolei zwiększa opór dla satelitów, które mogą szybciej tracić wysokość.

Możliwy jest też wpływ na klimat. Naukowcy zauważyli, że poprzednie okresy minimum Cyklu Gleissberga (w latach 1810-1830 i 1900-1910) zbiegały się z okresami obniżonych temperatur na Ziemi. Badacze sugerują dalsze badania tego związku.

Wchodzimy w okres wzmożonej aktywności słonecznej, który może potrwać kilkadziesiąt lat. Badania te pomagają naukowcom lepiej przewidywać zjawiska pogody kosmicznej i planować misje kosmiczne. Pomagają też lepiej zrozumieć, jak działa nasze Słońce i jak może wpływać na Ziemię w długim okresie.