Pradawne zjawisko kosmiczne mogło wpłynąć na masowe wymieranie na Ziemi

Naukowcy pod kierownictwem Efrema Makoniego, doktoranta z Uniwersytetu Wiedeńskiego, odkryli, że około 14 milionów lat temu Układ Słoneczny przechodził przez obszar gęstego gazu w gwiazdozbiorze Oriona, co mogło mieć wpływ na klimat Ziemi i spowodować falę wymierań. Pracę opublikowano w czasopiśmie Astronomy and Astrophysics.

Układ Słoneczny porusza się po orbicie wokół centrum Drogi Mlecznej z prędkością około 200 kilometrów na sekundę. Podczas swojego ruchu przecina różne rejony galaktyki o różnej gęstości ośrodka międzygwiazdowego. Jak wynika z nowego badania, około 14 milionów lat temu Układ Słoneczny przeszedł przez Falę Radcliffe'a, gigantyczną strukturę gazu i pyłu o długości niemal 9000 lat świetlnych, znajdującą się w Ramieniu Oriona.

Fala Radcliffe’a została odkryta dopiero w 2020 roku. Znajdują się tam obszary formowania się gwiazd, w tym Kompleks Obłoków Molekularnych Oriona oraz Obłoki Molekularne Perseusza i Byka. Przechodząc przez to gęste środowisko, heliosfera Słońca uległa ściśnięciu, dzięki czemu do Układu Słonecznego przedostała się większa ilość pyłu międzygwiazdowego, która dotarła do Ziemi.

Nasze Słońce napotkało obszar o większej gęstości gazu, przechodząc przez falę Radcliffe’a w gwiazdozbiorze Oriona – wyjaśnił Maconi. Według niego wydarzenie to mogło wywołać zmiany klimatyczne na Ziemi, zbiegając się z tzw. okresem masowego wymierania w oceanach i na lądzie, który miał miejsce około 14,8–14,5 mln lat temu.

Naukowcy wykorzystali dane z misji Gaia Europejskiej Agencji Kosmicznej oraz obserwacje spektroskopowe, aby dokładnie określić trajektorię Układu Słonecznego i falę Radcliffe'a. Wyniki pokazały, że ich ścieżki przecięły się w okresie od 18,2 do 11,5 mln lat temu, przy czym do najbliższego spotkania doszło między 14,8 a 12,4 mln lat temu – dokładnie w okresie masowych wymierań.

Zdaniem naukowców wzrost stężenia pyłu międzygwiazdowego w atmosferze Ziemi może doprowadzić do globalnego ochłodzenia i innych zmian klimatycznych. Ośrodek międzygwiazdowy zawiera izotopy radioaktywne, takie jak żelazo-60, które powstaje w wyniku wybuchów supernowych. Jego ślady mogą pozostać w warstwach geologicznych Ziemi.

To odkrycie dodaje nowy poziom zrozumienia związku między ruchem układu słonecznego a wydarzeniami na Ziemi — powiedział współautor badania João Alves, profesor astrofizyki na Uniwersytecie Wiedeńskim. Po raz pierwszy możemy powiązać ruch układu słonecznego przez Drogę Mleczną z procesami geologicznymi na Ziemi.