Olśniewający kwazar jak pierścionek z diamentem odkryty przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba

Kwazary, wysoce świecące centra galaktyk zasilane przez supermasywne czarne dziury, emitują ogromną ilość energii, pochłaniając otaczający je gaz i pył. Najnowsze odkrycie Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba to prawdziwa perła w koronie - olśniewający kwazar, który wygląda jak klejnot osadzony w kosmicznej przestrzeni.

Europejska Agencja Kosmiczna niedawno opublikowała obraz ukazujący to niezwykłe znalezisko, podkreślając mistrzostwo teleskopu w odkrywaniu ukrytych skarbów wszechświata. Kwazar o nazwie RX J1131-1231 znajduje się około sześciu miliardów lat świetlnych od Ziemi, w gwiazdozbiorze Pucharu. Z perspektywy Ziemi prezentuje się niczym ozdobny, kosmiczny klejnot - pierścień ozdobiony trzema jasnymi punktami.

Oczarowujący wygląd tego kwazara jest w dużej mierze spowodowany zjawiskiem soczewkowania grawitacyjnego. Występuje ono, gdy pole grawitacyjne masywnego obiektu, takiego jak galaktyka, wygina i powiększa światło z bardziej odległego źródła. W tym przypadku światło z RX J1131-1231 jest zniekształcane przez grawitację pośredniczącej galaktyki, która jawi się jako niebieski punkt w centrum pierścienia. Ten efekt soczewkowania grawitacyjnego nie tylko powiększa odległy kwazar, ale także tworzy jego wielokrotne obrazy, stąd trzy jasne punkty.

Soczewkowanie grawitacyjne jest cennym narzędziem dla astronomów, pozwalając im badać światło z odległych obiektów, które w przeciwnym razie byłyby zbyt blade do obserwacji. Jednak to zjawisko może również powodować zniekształcenia wizualne, jak widać w powielonych obrazach kwazara i pierścieniowym przedstawieniu odległej galaktyki.

Wgląd uzyskany dzięki temu efektowi soczewkowania jest głęboki. Badając emisje rentgenowskie kwazarów, astronomowie mogą uzyskać kluczowe informacje na temat właściwości czarnych dziur znajdujących się w ich centrach, takich jak ich prędkości obrotowe i historie formowania. Dane sugerują, że czarna dziura w centrum RX J1131-1231 obraca się z prędkością ponad połowy prędkości światła, co wskazuje na historię wzrostu obejmującą znaczące połączenia galaktyk i stałe zasilanie z otaczającego dysku materii.

Ten niezwykły obraz został uchwycony przy użyciu Mid-Infrared Instrument (MIRI) Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba w ramach szerszej inicjatywy badającej ciemną materię. Obserwacje RX J1131-1231 mają być kluczowe w pogłębianiu naszego zrozumienia tej tajemniczej i niewidzialnej substancji, która stanowi znaczną część masy wszechświata.

Trwająca eksploracja Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba nieustannie poszerza granice naszej wiedzy, odsłaniając złożone i zapierające dech w piersiach mechanizmy kosmosu. Wraz z zagłębianiem się w te niebieskie odkrycia, każdy obraz i punkt danych przybliża nas do rozwikłania głębokich tajemnic naszego wszechświata.