Odkryty "smok z mieczem" może być przełomem w zrozumieniu ewolucji pradawnych gadów morskich

Na wybrzeżu Dorset w Wielkiej Brytanii dokonano przełomowego odkrycia paleontologicznego. Naukowcy zidentyfikowali nowy gatunek ichtiozaura, nazwany Xiphodracon goldencapensis, czyli "Smoczy Miecz z Golden Cap". Ta wielkości delfina morska "rybojaszczurka" okazała się brakującym ogniwem w historii ewolucji morskich drapieżników sprzed 185 milionów lat.

Skamieniałość została odkryta w 2001 roku przez Chrisa Moore'a, lokalnego poszukiwacza skamieniałości, ale dopiero niedawno zespół naukowców pod kierownictwem Dr. Deana Lomaxa przeprowadził szczegółową analizę, która ujawniła wyjątkowość znaleziska. Trójwymiarowo zachowany szkielet, niemal kompletny wraz z czaszką, stanowi najlepiej zachowanego gada morskiego z okresu pliensbachian (wczesna jura).

Nazwa "Smoczy Miecz" nie jest przypadkowa. Cechą charakterystyczną Xiphodracona jest niezwykle długi, wąski pysk przypominający miecz, idealnie przystosowany do polowania na ryby i kałamarnice w prehistorycznych morzach. Masywne oczodoły wskazują na doskonały wzrok, kluczowy dla skutecznego drapieżnika morskiego.

To, co czyni to odkrycie wyjątkowym, to nie tylko nowy gatunek, ale jego miejsce w historii ewolucji. Ichtiozaury sprzed i po okresie pliensbachianu są dobrze udokumentowane, ale same skamieniałości z tego okresu należą do rzadkości. "Jest to brakujący element układanki w ewolucji ichtiozaurów," wyjaśnia Dr. Lomax. Znalezisko pomaga ustalić, kiedy dokładnie nastąpiła tajemnicza wymiana gatunków ichtiozaurów w jurze.

Fascynująca jest również historia śmierci tego konkretnego osobnika. Na czaszce widoczne są ślady ugryzienia, prawdopodobnie zadane przez znacznie większego ichtiozaura z rodzaju Temnodontosaurus. Kości płetw i zęby wykazują deformacje wskazujące na poważne urazy lub chorobę za życia zwierzęcia. Te detale dają rzadki wgląd w brutalne realia życia w jurajskich oceanach.

"Smoczy Miecz" ma również cechę, której nie zaobserwowano u żadnego innego ichtiozaura - kość w kształcie wypustki przy nozdrzu. Ta unikalność sprawia, że jest jedynym znanym przedstawicielem swojego gatunku, co dodatkowo podkreśla jego naukową wartość.

Odkrycie Xiphodracona jest triumfem brytyjskiej paleontologii, kontynuującym tradycję zapoczątkowaną przez Mary Anning na początku XIX wieku. Jest to pierwszy nowy rodzaj ichtiozaura z wczesnej jury opisany z tego regionu od ponad 100 lat. Skamieniałość, obecnie przechowywana w Royal Ontario Museum w Kanadzie, wkrótce zostanie wystawiona dla zwiedzających, pozwalając publiczności zobaczyć to niezwykłe okno do jurajskiego świata.

Źródła:

https://blog.everythingdinosaur.com/blog/_archives/2025/10/10/dorset-fossil-fills-an-important-gap-in-ichthyosaur-evolution.html

https://www.manchester.ac.uk/about/news/rare-jurassic-sword-dragon-prehistoric-reptile-discovered-in-the-uk

https://www.discoverwildlife.com/prehistoric-life/xiphodracon-goldencap…;

https://www.livescience.com/animals/extinct-species/new-species-of-jura…;

https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/spp2.70038