Odkryto nowy gatunek gigantycznej ośmiornicy

W Górach Cesarskich, części pasma górskiego biegnącego przez północno-zachodnią część Oceanu Spokojnego, odkryto dotychczas nieopisany gatunek gigantycznej ośmiornicy. Te niezwykłe stworzenia otrzymały łacińską nazwę Grimpoteuthis imperator.

Historia ich odkrycia to opowieść o połączeniu przypadku i nowoczesnej nauki. Pierwszego osobnika naukowcy napotkali podczas ekspedycji w 2016 roku w pobliżu Aleutów – wysp na Oceanu Spokojnym. Ciało ośmiornicy wyłowiono z głębokości około 4500 metrów, a co najważniejsze – zostało ono wyciągnięte na pokład statku niemal nienaruszone.

Naukowcy badali je za pomocą obrazowania metodą rezonansu magnetycznego i analizowali kod genetyczny. To, co zrobili następnie, było prawdziwie przełomowe w dziedzinie zoologii. Badacze zdecydowali się nie ingerować w ciało zwierzęcia, a zamiast tego wykonać obrazowanie z użyciem rezonansu magnetycznego (MRI) i tomografii komputerowej. Nie przeprowadzano jednak sekcji poszczególnych osobników, aby nie wyrządzić krzywdy tym rzadkim zwierzętom i zapewnić bezpieczeństwo ich populacji.

Metody nieinwazyjne pozwoliły naukowcom opisać nowy gatunek bez jakiegokolwiek uszkodzenia 

Image

cennego okazu. Kombinacja metod nieinwazyjnych stworzyła ostrą cyfrową kopię zwierzęcia, którą każdy zainteresowany może pobrać z bazy danych online "MorphoBank" w celach badawczych i edukacyjnych. Sam zachowany osobnik ośmiornicy jest przechowywany w archiwach Muzeum Historii Naturalnej w Berlinie, gdzie może być później, na przykład za 100 lat, analizowany nowymi metodami badawczymi lub w odpowiedzi na nowe pytania naukowe.

Badania wykazały, że układ nerwowy i struktura serca nowych ośmiornic znacząco różnią się od znanych gatunków. Mają również dwie nowe, rzucające się w oczy płetwy. Charakterystyczne cechy, w tym kształt powłoki, liczba przyssawek i szczegóły powłoki, odróżniają go od wszystkich wcześniej opisanych gatunków Grimpoteuthis.

Przez wiele lat uważano, że ośmiornice z płetwami wyginęły. Wcześniej nazywano ich „Dumbo" na cześć postaci ze słynnej kreskówki Disneya. Nazwa zwyczajowa "Cesarz Dumbo" pochodzi od płetw na głowie zwierzęcia, które badaczom skojarzyły się z uszami sympatycznego słonia z bajki, oraz od miejsca odkrycia w pobliżu Grzbietu Cesarskiego na Oceanie Spokojnym.

Co ciekawe, ostatnie badania pokazują, że ośmiornice Dumbo są bardziej rozpowszechnione niż wcześniej sądzono. W Rowie Sundajskim w Oceanie Indyjskim zaobserwowano je na rekordowych głębokościach 5760 i 6957 metrów, co oznacza, że pobity został poprzedni rekord maksymalnej głębokości występowania głowonogów, który wynosił 5145 metrów.

Mimo wnikliwych badań znalezionego okazu ośmiornicy, o samym gatunku wciąż wiemy niewiele. Dumbo zwykle żywią się morskimi robakami i skorupiakami podobnymi do krewetek, które chwytają za pomocą macek. Ponieważ szybko poruszające się drapieżniki są rzadkością w tak ubogich w składniki odżywcze środowiskach, ośmiornice Dumbo w wyniku ewolucji utraciły zdolność uwalniania atramentu, której inne rodzaje używają do obrony przed zagrożeniem.

Odkrycie Cesarza Dumbo i sposób jego opisania wyznaczają nowy standard w badaniach nad głębokowodnymi gatunkami. "Nasze nieinwazyjne podejście może ustanowić precedens, zwłaszcza dla rzadkich i cennych zwierząt" - podkreśla dr Alexander Ziegler z Uniwersytetu w Bonn, który wraz z Christiną Sagorny opisał ten gatunek.

Jest to pierwsza udana próba pełnego opisu nowego gatunku bez użycia skalpela, co otwiera nowe możliwości dla ochrony rzadkich gatunków oceanicznych. Przedstawiony przypadek może służyć jako model dla przyszłych odkryć, gdzie badacze będą mogli uzyskać wszystkie potrzebne dane bez niszczenia jedynych znanych egzemplarzy.