Naukowcy odkryli, że rower może uratować twój mózg

Jazda na rowerze to coś więcej niż tylko sposób na dotarcie z punktu A do B – naukowcy coraz częściej podkreślają jej wyjątkowy wpływ na zdrowie mózgu w średnim wieku. 

W dużym, obejmującym niemal pół miliona uczestników badaniu opartym na danych z UK Biobank stwierdzono, że osoby regularnie korzystające z roweru jako środka transportu mają o 19 % niższe ryzyko demencji ogólnie i o 22 % niższe ryzyko choroby Alzheimera niż osoby używające wyłącznie transportu biernego. Co ciekawe, ochrona przed demencją młodocianą (przed 65. rokiem życia) była jeszcze silniejsza – aż o 40 % mniejsze ryzyko u entuzjastów jazdy na rowerze  .

Korzyści idą w parze ze zmianami w strukturze mózgu – uczestnicy badania korzystający z roweru mieli zauważalnie większą objętość hipokampu, kluczowego regionu odpowiedzialnego za pamięć. Naukowcy tłumaczą to procesami neurogenezy i wzrostem przepływu krwi w mózgu, dzięki umiarkowanej intensywności treningu i wymaganiom nawigacyjnym związanym z jazdą na rowerze  .

Jednak nie tylko jazda na rowerze wpływa korzystnie na mózg. Okazało się, że osoby prowadzące samochód również wykazywały lepsze wyniki pamięci niż pasażerowie transportu publicznego – przypisuje się to konieczności koncentracji i podejmowania decyzji za kierownicą  .

Czy genetyka może pokrzyżować te korzyści? Badanie uwzględniało mutację APOE ε4, znaną jako czynnik podnoszący ryzyko Alzheimera. Wyniki pokazały, że najwięcej zyskują osoby bez tej mutacji – u tych bez APOE ε4 ryzyko demencji spadało nawet o 26 %, a choroby Alzheimera o 25 %. U nosicieli mutacji ochrona również występowała, choć była słabsza (około 12 %)  .

Warto też zauważyć, że chodzenie, choć ogólnie zalecane, nie dawało tak silnych efektów jak jazda na rowerze – w niektórych przypadkach samotni spacerowicze mieli nawet nieco wyższe ryzyko Alzheimera. Lepsze rezultaty osiągali ci, którzy chodzili w połączeniu z jazdą rowerem lub prowadzeniem samochodu  .

Sam format badania jest imponujący – analiza danych 479 723 osób przez około 13 lat, podczas której zdiagnozowano 8 845 przypadków demencji (w tym 528 przypadków w młodszym wieku) oraz 3 956 przypadków Alzheimera. Uczestnicy odpowiadali, jak najczęściej się poruszają, a do analizy wykorzystano przy hospitalizacji, zgony i dane MRI  .

Należy jednak zaznaczyć, że badanie nie dowodzi jednoznacznej przyczynowości. Opierało się na deklaracjach uczestników oraz nie monitorowało zmian ich nawyków w czasie. Dodatkowo grupa badana była głównie rasy białej, co ogranicza uniwersalność wyników  .

Podsumowując, niezależnie od genów, aktywny tryb życia, zwłaszcza w postaci regularnej jazdy na rowerze, może mieć kluczowe znaczenie dla zdrowia mózgu i ograniczenia ryzyka chorób neurodegeneracyjnych. Nawet dla osób noszących genetyczne obciążenia, zalety jazdy na rowerze są wyraźne. Warto więc zastanowić się, czy zamiast samochodu lub autobusu, nie wybrać roweru – nie tylko dla środowiska, ale i dla własnej przyszłości poznawczej.

Źródła:

https://medicalxpress.com/news/2025-06-bicycling-dementia-greater-hippo…

https://www.sciencealert.com/cycling-linked-to-lower-risk-of-dementia-s…

https://medicalnewstoday.com/articles/brain-health-may-benefit-more-cyc…

https://www.alzinfo.org/articles/prevention/rather-than-driving-hop-on-…

https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2835115

słowa kluczowe: zdrowie mózgu, demencja, aktywny tryb życia, jazda na rowerze, Alzheimer