Mrówki pustynne żyją z wbudowanym kompasem magnetycznym!

Najnowsze badania niemieckich naukowców z Uniwersytetu w Oldenburgu ujawniły fascynującą zdolność mrówek pustynnych Cataglyphis nodus do orientacji w terenie dzięki wbudowanemu kompasowi magnetycznemu. Te owady potrafią wykorzystywać pole magnetyczne Ziemi do nawigacji, co jest szczególnie przydatne w ich naturalnym, ubogim w punkty orientacyjne środowisku.

Mrówki Cataglyphis nodus zamieszkują suche, pustynne obszary, gdzie tradycyjne metody nawigacji, takie jak wykorzystanie zapachów czy wizualnych punktów orientacyjnych, są ograniczone. Mimo to, te owady potrafią oddalać się od gniazda na znaczne odległości w poszukiwaniu pożywienia, a następnie wracać do niego po linii prostej. Badania wykazały, że kluczem do ich niezwykłych zdolności nawigacyjnych jest zdolność do wykrywania pola magnetycznego Ziemi.

W serii eksperymentów naukowcy zainstalowali tzw. cewki Helmholtza nad wyjściem z gniazda mrówek, generując jednolite pole magnetyczne. Manipulując polaryzacją tego pola, badacze zaobserwowali, że zmiana osi północ-południe o 180° powodowała dezorientację owadów, które myślały, że wejście do gniazda znajduje się w przeciwnym kierunku. To dowodzi, że mrówki te posiadają zdolność do wykrywania polaryzacji pola magnetycznego i wykorzystują ją do nawigacji.

Co ciekawe, mechanizm magnetorecepcji u mrówek różni się od tego obserwowanego u innych zwierząt, takich jak motyle monarchowie czy ptaki śpiewające, które podczas długodystansowych migracji polegają na nachyleniu pola geomagnetycznego. Mrówki Cataglyphis nodus wykorzystują polaryzację pola magnetycznego do nawigacji na krótszych dystansach, co jest bardziej efektywne w ich specyficznym środowisku.

Odkrycie to ma istotne znaczenie dla zrozumienia ewolucji zmysłów w królestwie zwierząt. Pokazuje, jak różne gatunki adaptowały się do swoich środowisk, rozwijając unikalne mechanizmy nawigacyjne. Zdolność do wykrywania pola magnetycznego może być bardziej rozpowszechniona w świecie zwierząt, niż dotychczas sądzono, a badania nad mrówkami pustynnymi dostarczają cennych informacji na ten temat.

Warto również zauważyć, że mrówki Cataglyphis nodus są wyjątkowo termofilne i aktywne w najgorętszych porach dnia, co dodatkowo podkreśla ich adaptacje do surowych warunków pustynnych. Ich zdolność do nawigacji w tak nieprzyjaznym środowisku jest wynikiem milionów lat ewolucji i doskonałym przykładem przystosowania organizmów do ekstremalnych warunków życia.

Badania nad magnetorecepcją u mrówek pustynnych otwierają nowe perspektywy w dziedzinie neurobiologii i ekologii behawioralnej. Zrozumienie mechanizmów, które pozwalają tym owadom na tak precyzyjną nawigację, może mieć również zastosowanie w technologii, na przykład w projektowaniu autonomicznych robotów zdolnych do poruszania się w trudnym terenie bez użycia GPS.

Odkrycie wbudowanego kompasu magnetycznego u mrówek pustynnych Cataglyphis nodus rzuca nowe światło na zdolności nawigacyjne owadów i pokazuje, jak złożone i wyspecjalizowane mogą być mechanizmy orientacji w świecie zwierząt. To fascynujące znalezisko podkreśla różnorodność strategii przetrwania i adaptacji, które wyewoluowały w odpowiedzi na wyzwania środowiskowe.