Dlaczego ziewanie jest tak zaraźliwe? Nauka znajduje odpowiedź

Czy zdarzało Ci się kiedyś ziewać, gdy ktoś obok również ziewał? To powszechne zjawisko, którego doświadczył niemal każdy, ma swoje naukowe wyjaśnienie, a według naukowców - może być głęboko związane z naszymi zdolnościami empatycznymi.

Włoscy badacze z Uniwersytetu w Pizie - Ivan Norscia, Elisa Demuru i Elisabetta Palagi - przez pięć lat (2010-2015) prowadzili fascynujące obserwacje, które rzuciły nowe światło na to pozornie proste zjawisko. Ich badania wykazały, że w ciągu zaledwie trzech minut od pierwszego ziewnięcia w promieniu trzech metrów od "inicjatora", w 90 przypadkach na 100 inna osoba również ziewała w odpowiedzi. Co jeszcze ciekawsze, naukowcy zaobserwowali, że kobiety "zarażają się" ziewaniem szybciej niż mężczyźni.

Badacze stwierdzili, że szybkość "zarażania się" ziewaniem różni się głównie w zależności od tego, jak blisko osoba ziewająca zna tę, która zainicjowała ziewnięcie. Osoby, które najszybciej reagowały ziewaniem, to te, które - jak później wyjaśnili naukowcy - odczuwały szczere uczucie miłości do pierwotnych źródeł ziewania. 

Na podstawie swoich obserwacji włoski zespół opracował nawet swoistą "tabelę miłości" opartą na czasie reakcji: ziewnięcie w ciągu 30 sekund wskazuje na silne uczucia, w ciągu minuty - dość mocne, dwie minuty - umiarkowane, trzy - chłodne. Brak reakcji w ciągu trzech minut może sugerować problemy w relacji.

„To, co sprawia, że ziewanie jest zaraźliwe, to neurony lustrzane - komórki mózgowe, które reagują na działania innych osób" - wyjaśnia Andrew Gallup, profesor biologii behawioralnej, który poświęcił lata na badanie tego zjawiska. Profesor nazywa proces otwierania ust podczas ziewania "mechanizmem społecznym nabytym w procesie ewolucji", który mógł zwiększać czujność zrelaksowanych członków społeczeństwa w odległej przeszłości.

"Teorię mobilizacji" potwierdzają dane z rezonansu magnetycznego: u osób, które widzą i słyszą, jak inni ziewają, uaktywniają się obszary mózgu odpowiedzialne za koncentrację podczas wyszukiwania wzrokowego i rozpoznawania potencjalnych zagrożeń.

Neurony lustrzane, które odgrywają kluczową rolę w "zarażaniu się" ziewaniem, zostały odkryte w latach 90. XX wieku przez zespół włoskich naukowców pod kierownictwem Giacomo Rizzolattiego z Uniwersytetu w Parmie. Badając mózgi makaków, naukowcy zauważyli, że te same komórki nerwowe aktywowały się zarówno gdy małpy same wykonywały jakieś czynności, jak i gdy obserwowały inne zwierzęta wykonujące te same ruchy.

Ta sama zasada działa w przypadku ziewania - gdy widzimy kogoś ziewającego, nasze neurony lustrzane aktywują się w taki sposób, jakbyśmy sami ziewali, co często prowadzi do rzeczywistego ziewnięcia. Co ciekawe, badania wykazały, że osoby o niższym poziomie empatii (w tym osoby z cechami psychopatycznymi) są mniej podatne na "zarażanie się" ziewaniem.

Zjawisko zaraźliwego ziewania wykracza poza gatunek ludzki. Naukowcy zaobserwowali, że psy często ziewają w odpowiedzi na ziewnięcia swoich właścicieli, co sugeruje, że neurony lustrzane występują również u innych gatunków i mogą odgrywać rolę w relacjach międzygatunkowych.

Neurobiolodzy podejrzewają, że dzięki neuronom lustrzanym potrafimy dosłownie odczytywać uczucia i emocje innych ludzi. W istocie odtwarzamy obrazy mentalne zrodzone w innej głowie. Ta zdolność do "odzwierciedlania" stanów innych osób jest fundamentem empatii i stanowi jeden z kluczowych elementów naszej społecznej natury.

Badania nad zaraźliwym ziewaniem i neuronami lustrzanymi otwierają fascynujące okno na funkcjonowanie naszego mózgu społecznego. Być może następnym razem, gdy złapiesz się na tym, że ziewasz w odpowiedzi na czyjeś ziewnięcie, spojrzysz na to zjawisko inaczej - jako na subtelny, ale potężny przejaw twojej zdolności do empatii i więzi z innymi ludźmi.​​​​​​​​​​​​​​​​